Lehenengo emakume musikaria euskalduna: Kalam.

VIII. mendearen inguruan arabiarrak penintsulan sartu ziren, eta Nafarroako zenbait lurralde okupatzeaz gain, iparraldeko lurraldeak ere konkistatzea saiatu ziren inongo arrakastarik gabe; aurrez-aurre baskoiak zeuden.

Iturria: http://leyendasmirdalirs.com/2016/02/12/pueblos-originarios-vascones/

Musulmanek baskoien kontrako gerra batean, Kalam izeneko neska euskaldun bat bahitu eta Ekialdera eraman zuten. Kalamek Medinan pasa zuen bere hautzaroa eta bertan olerki arabiarrak errezitatzeko artea zein abeslaria izateko teknika irakatsi zioten. Handitan, haren arterako gaitasunak hain deigarriak ziren Abdelraman II-ak bere jauregira eraman zuela gorteko musikaria izateko. Momentu horretatik aurrera Kalam qiyan bihurtu zen.

Iturria: http://mezquitacordobesa.blogspot.com/

Qiyanak morroi abeslariak ziren eta arterako ikasketak jasotzen zituzten haien bizitza ososan zehar. Beraz, Kalamek musika ikasketak jasotzen jarraitu zuen eta haren talentua handitzen joan zen harik eta konpositore bikaina bihurtu zen arte. Abdelraman II-a hain liluraturik zegoen Kalamekin maitemindu eta ezkondu egin zela.

Beno, eta hau izan da Kalameri buruz jaso ahal izan dudan guztia. Zer iruditu zaizue lehenengo emakume musikari euskaldunaren historia?  Mila eta bat gau ipuineko istoriotako bat izan zitekeen, bai, baina istorio tristea. Urrezko kaiola batean giltzaperatuta dagoen talentu handiko emakume batena...

Gaur egunera soilik iritsi zaizkigu Kalamen olerki batzuk, baina musikarik ez. Beraz, berak egin ahal izan zuen musikaren adibide bat utziko dizuet, qiyanen musika hain zuzen.

Loturak:
http://www.musicaantigua.com/las-esclavas-cantoras-de-al-andalus/
http://www.euskonews.eus/0569zbk/elkar_es.html

Horrela hitz egin zuen Zaratustrak.

Stanley Kubrick-ek, zine-zuzendariak, munduko poema sinfonikorik ospetsuena bihurtu zuen aurrean dugun musika-lan hau. Horrela hitz egin zuen Zaratustrak, Richard Straussek konposatutako poema sinfoniko bat da. 

Richard Strauss

Zaratustra aintzinako Persian bizi izan zen pertsonai semilegendario bat zen eta bere irudian oinarrituta Friedrich Nietzschek idatzi filosofiko bat sortu zuen. Idatzi honen ideia nagusia hauxe izan zen: 

Potere-borondateri eta saiakera intelektualari esker, gizakiak bizitza kaxkarratik eta konformismotik urruntzeko aukera dauka. Bide horretatik gizakia iritsiko litzateke urrezko garaiara.

Idatzi hau 1883 urtekoa da eta garai horretako kristau tradizioarekin zeharo austen zuen. Oso idatzi polemikoa izan zen.

Straussek musika-lan hau sortzerakoan Nietzschek planteatutako gizakiaren bilakaera isladatu nahi zuen:  gizakiaren jatorritik  urrezko garaiara iritsi bitarteko bilakaera.

Beraz, entzuterakoan, animatzen zaituztet gizakiaren bilakaera irudikatzera!     

Erdi Aroko musika estiloak

Nolakoa zen Erdi Aroko musika? 1000 urte inguru atzera egin behar dugu jakiteko. Bideo honetan saiatuko naiz hori azaltzen. Sartzeko prest?

Poxpolina. Abestiak mailaka.

Hemen aurkitu ditzakezue maila bakoitzean jotzen ari garen abestiak: ikasten ari zaretenak eta baita ikasitakoak. 

Tritsch Tratsch Polka (erritmograma)

Musika honen egilea Johann Strauss (semea) da. Austrian jaioa 1825ean, "Vals-aren erregea" bezala ezagutzen da. Hari esker, Vals-a baserri giroko dantza bat izatetik, Habsburgo Gorte Inperialaren dantza inportanteena izatera pasa zen.

Haren musika-lan ezagunetako bat Polka Tritsch Tratsch da, ziur askotan entzun duzuela. Ze iruditzen zaizue entzuteaz gain  musika-tresnaz laguntzen badugu? Bidez, irudi erritmikoak praktikatu ditzakegu: beltza, kortxea eta beltzaren isiltasuna.

Soinuaren intentsitatea: Erraldoiak eta ipottak

MUSICAEDUCAk oso material politak ditu haur-hezkuntzan erabiltzeko. Kasu honetan, haien ipuina "Gigantes y enanos" euskaratu dut soinuaren intentsitatea lantzeko. Material hau SUENA SUENA metodoan (Elena Huidobro eta Natalia Velilla) agertzen da.
Metodo honetako ideiak hartuta, jarraian komentauko dizuet nola lantzen dudan:

1. SAIOA
Erraldoiak eta ipottaren ipuina entzuten dugu. Bideo honetan Kabalevskyren "Komedianteen martxa" erabiltzen da Fuerte eta Pianoren arteko desberdintasunak lantzeko.

Ipuina ikusi ondoren jolas bat egingo dugu. Panderorekin, piano jotzen dugunean ikasleak pikotxean ibiliko dira; fuerte jotzean aldiz, erraldoiak bihurtuko dira zutik jarriz eta besoak goraka luzatuz ahalik eta gehien.

Denbora badugu, saioa amaitu dezakegu Erraldoi eta ipotten abestiarekin (abestia suena suena metodoan agertzen da, hau da euskaraz egin dudan bertsioa).

2. SAIOA
Ipuina berriz entzungo dugu eta bukatzean Kabalevskyren musikarekin lana egingo dugu. Kasu honetan bi talde egingo ditugu: bat ipottarena eta bestea erraldoiarena. Beraiek aukeratzen dute zer izan nahi duten. 
Gelako eremu bat markatuko dugu erraldoien gaztelua izateko, eta beste bat, ipotten perretxikoak izateko.

Arau inportante bat: erraldoiak gazteluan dauden bitartean LO egongo dira. Gainera gogoratu beharko dute OSO MOTELAK direla, eta ezin dutela korrikarik egin; hau da, ezingo dute ipottak harrapatu INOIZ. Komedianteen martxa HEMEN KLIK EGINEZ.

Bukatzean eta denbora badugu, abestia errepasatuko dugu.

3. SAIOA
Abestiarekin hasiko gara eta musika-tresnak erabiliko ditugu. Pultsua markatuko dugu eta abestiak fuerte jotzen badut esaten duenean, fuerte joko dugu eta piano jotzen badut denean, ahalik eta suaben egingo dugu.

 Gogoaren arabera aurreko saioetako jolasak errepikatu ditzakegu (normalean ipuin hau piiiiiiila bat gustatzen zaie eta askotan eskatzen dute erraldoi eta ipotten jolasa errepikatzea)

Bestela, fitxa hau egin dezakete. Ikasle bakoitzari fitxa emateaz gain lau gomets biribilak banatzen zaizkie: bi handiak eta bi txikiak.

Irakasleak panderorekin Piano edo fuerte egingo du eta ikasleek intentsitate horri dagokion gometsa ipini beharko dute.

iturria: suena suena

4. SAIOA

Bueno, hemen intentsitatearekin bukatuko genuke. Aurreko saiotan egin diren jardueren artean aukeraketa bat egin daiteke, eta amaitzeko, ikasle bakoitzak F ala P ikurrak interpretatu beharko du.

Bi orrietan F ala P handiz idatziko dugu (orri batean F eta bestean P) eta ikasleek banaka, nahi duten musika-tresna hartuz, ikurrak interpretatu beharko dituzte.

  

"Musikari handia". Musika-tresnak txandaka jotzeko abestia.

Abesti hau 4 eta 5 urtekoekin egiteko oso polita da. Proposamen honetan, hiru talde egin ditzakegu (edo nahi ditugunak, gelan ditugun musika-tresnen arabera) eta letrak dion moduan, talde bakoitzak bere txandan jo behar du.

Amaitzeko gela osoak, orkestra handia izango balitz bezala, jotzen du. Egin KLIK irudian!

Soinuaren Altuera

Altuera landu izan dudanean beti soinua tamainarekin erlazionatu dut; hau da, animalia handi batek soinu grabea egiten du eta txiki batek aldiz,  agudoa.

Horrela landu izan badut, ez zitzaidan asko konbenzitzen eta aldatu nahi nuen kontzeptua hau izan da: edozein objektu tokiz alda daitekela soinu-altueraren arabera. Bestalde, honek baita prestatuko gaitu soinu-kokapenerako pentagraman (behintzak asmoa hori da!)

Hortarako, nituen materialei buelta bat eman diet eta pertsonai bat sortu dut soinu-altuera aurkitzeko lagunduko gaituena. Hau da lantzeko proposamena:

1. SAIOA

Bideo hau ikusiko dugu. Bertan Gru-Gru soinu-altueraren arabera, eskailera gora eta behera joango da.

Bideoa ikusi ondoren, bakarrik audioa erabiliko dugu eta txirularen soinuaren arabera gora ala behera mugituko gara. Ondoren, Gru-Grurekin dantza egingo dugu. Hau da bere abestia:

SOINUAK IZAN DAITEZKE GRABEAK
KOKATZEN DITUGU AZPI AZPIAN
BADIRA BAITA AGUDOAK.

GRU GRU GOIAN
GRU GRU BEHEAN (bis)
BERRIZ HASTERA,
BERRIZ HASTERA.

Ikasleei Gru-Grutxoak banatuko dizikiegu margotu eta moztu ditzaten aurrerago egingo diren jardueretan erabiltzeko. Hori egiten duten bitartean abestia jarri dezakegu.

2. SAIOA

Ikasle bakoitzak bere Gru-Gru eskutan duela, bideoa berriz ikusiko dugu eta abestia baita errepasatuko dugu. 

Ondoren, irakasleak enbolo-txirula batez soinu agudoak eta grabeak egingo ditu, eta ikasleek, haien Gru-Gruk eskuetan dutela, gora ala behera jarriko dute. Ariketa hau talde osoak egingo du.

3. SAIOA

Azken saio honetan, abestia eta dantzatxoa errepasatzen hasiko gara. Ondoren, Gru-Gruk hegazkinez bidaiatuko du. 

Aldez aurretik, paperezko hegazkinak prestatuko ditugu (ikasleekin eginez gero saio osoa erabiliko genuke, beste aukera da!) ikasleei banatzeko. Ikasle bakoitzak bere Gru-Gru hegazkinean itsatsiko du.

Gelako espazio osoa erabiliz, irakasleak enboloko txirulaz soinuarekin gora-behera ibiliko da eta ikasleek hegazkina gora-behera mugitu beharko dute gelaren espazio osoa erabiliz.

ENBOLO TXIRULAREN AUDIOA

Mugimenduaren bidez bizi ondoren, fitxa hau egin dezakete.

Irakasle koadernoa.

Badira urte batzuk erabiltzen dudala irakasle-koaderno pertsonalizatua eta ikasturtean zehar urrezko liburuan bihurtzen da. Gogoratzen dut hasi nintzenean dena koaderno normal batean idazten nuela eta ah, ze kakanahaste!! denborarekin gauzak probatzen joan naiz eta gaur egun badut ongi funzionatzen zaidan koaderno bat: dena batean. Espezialistok ikasle asko ditugu, ia eskola osoa, eta dena antolatuta eramatea ezinbestekoa da.

Norbaiteri erabilgarria izango zaiolakoan hemen uzten dizuet nire koadernoa. Azalduko dizuet zertan datza:

• Egutegia: koadernoak ez du azalarik, bakoitzak pertsonaliza dezala, beraz hasieran, azala ostean egutegia txertatzen dut. Hemen eskolak antolatzen dituen ekintza osagarriak edo ospakizunak, besteak beste, apuntatzen ditut.
• Ordutegia: musikako ordutegia. Eskolak banatzen duenean, moztu eta hemen itsasten dut.
• Bilerak: ziklokoak edo klaustroak. PDF honetan orri bakarra dagoen arren, zuen ustez behar dituzuen fotokopiak atera.
• Egin beharrekoa: Oso desordenatua naiz eta beti horrelako gauzak edozein tokitan idatzi izan dut... eskuan, ticket batean, koaderno desberdinetan... hau da, eskura nuen edozerretan, eta noski, gero izerdi egitera gogoratzen ez nuelako!!! Orain behingoz dena idazten dut toki berdinean eta ataza bukatzen dudanean, "x" batez markatzen dut.
• Eskolako informazioa: telefonoak, ordanagailuko klabeak, patio-zaintzak.... garrantzizko informazioa
• Asteko programazioa: lehenengo orriak programatzeko balio du eta bestean, "oharrak" jartzen duen orrian, maila batzuetan (ez guztietan, espezialistaren bizitza ez du ematen!!) gertatzen den deigarriena idazten dut. PDFan hiruhileko bakoitzako bi orri daude, idea da behar diren guztiak fotokopiatzea.
• Ebaluazioa: normalean, ebaluazio orriekin beste koadernotxo bat egiten dut, niretzako erosoagoa da. Lau alderdi ebaluatzen ditut:

           1. Entzumena: entzunaldiak, musikogramak, musika-tresnen tinbrea....
           2. Adierazpena: ahotsa, gorputz-perkusioa, musika-tresnak, mugimendua eta dantza.
           3. Teoria: musika-mintzaira eta kultura musikala.
           4. Jarrera.

Musika-gelako ardurak.

Haur-hezkuntzan arduradunaren irudia oso normala da, baita musika-saiotan, baina lehen-hezkuntzara iristen direnean irudi hori, musika-gelan behintzat, desagertzen da.

Musika-gelan lan asko egiteko dago eta gainera maila bakoitzak bere programa eramaten du. Maila batean musika-tresnak erabili badira, beharbada hurrengoan jarduerak zeharo desberdinak dira eta askotan nire burua ikusi izan dut gauzak ateratzen, banatzen eta jasotzen; hau da, ni gelditu gabe...
Gainera, beti pentsatu izan dut neronek eginez gero azkarrago joango nintzela, eta asteko saio bakarra aprobetsatzeko modurik onena zela! 

Halere, ikasleak beti prest daude horrelako lanak egiteko, baina normalean beti berdinak dira lagundu nahi dutenak, eta bestalde, badira beste batzuk inoiz ez direla boluntarioak azaltzen; hau ere ez zitzaidan gustatzen eta ez nekien nola sustatu ikasle pasibo horien inplikazioa.

Formula batekin topatu naiz. Nik egiten ditudan lanen artean hauek dira ikasleak egin daitezkenak:

• Makinista: gelatik lehenengo ateratzen izango da. Gela pasillotik isiltasunean joan behar duela zainduko du eta horretarako txartel bat eramango du:

• Material arduraduna: adura hau egiten dut baldin eta ikasle-materiala musika-gelan dagoen. Bi ikasle izango dira eta gelako materiala banatzeaz arduratuko dira: koadernoak, arkatzak, borragomak, orriak... lanerako behar dena.
• Instrumentuen arduradunak: bi ikasle izango dira eta praktika instrumentalean behar diren instrumentuak ateratzeaz eta jasotzeaz arduratuko dira.
•  Azkena: gelatik azkena aterako da. Musika-gela jasota gelditu dela behatu behar du eta tokiz kanpo dauden objektuak jasotzeaz arduratuko da. Dena prest egongo denean,  irakasleari  eskuz “OK” keinua eginez, dena ongi dagoela adieraziko dio. Momentu honetan gela arruntera abiatuko gara. 

Eta nola kudeatzen dut hau guztia? Arbelean txartel hauek finko ipintzen ditut eta ikasle-zerrenda hartuta, astero makinista-ardura dagokionari zerrendan markatzen dut. Bere izena arbelean idazten dut baita atzetik datozen beste ikasleen izenak. Modu honetan gelako guztiek parte hartuko dute.

Juan de Anchieta.

Aurreko sarreran berpizkundean egon gara. Sarrera hori irakurri duzuenok badakizue hitz egin dizuedala euskarazko kanta zaharrenari buruz, Jançu Janto, Errege Katolikoen Jauregiko Kantutegian jasota.

Gaur, errege horien gortean lan egin zuen konpositore bati buruzko informazio dakart. Haren konposizioak ere kantutegi horretan jasotzen dira. Bere izena Juan de Anchieta da.

1462 urte inguruan Azpeitian jaio zen eta Ignazio Loiolakoaren familiakoa zen. Jendeak esaten duen bezalaxe... mundua zapitxo bat da!!

Errege Katolikoei musika asko gustatzen zitzaiela esan dezakegu eta haien gortean musika asko egiten zen.

Isabel Katolikoa erreginak abesbatza bat zeukan, eta bertan Juan de Anchietak abesten zuen. Anchieta hainbeste gustatu zitzaion erreginari,  haren semearen, Juan printzea, musika irakaslea izendatu zuela.

Isabel erregina hiltzean, haren alaba Juana Eroa Gaztelako erregina bihurtu zen. Gaztela garai horretan erreinu handia eta inportantea zen eta Anchieta Juana Eroaren musikaria izatera pasatu zen.
Juana Felipe Ederrarekin ezkonduta zegoen eta Belgikako jauregi batean bizi ziren; beraz, Anchietak Belgikara bidaitu zuen.

Juanaren bizitza ikaragarria izan zen... Badakizue zergatik deitzen zioten Eroa? Felipe Ederrarekin zeharo maiteminduta zegoelako. Hura, izenak dion bezala, oso-oso guapoa zen; halere, ez zuen Juana batere maitatzen eta ez zion kasurik egiten. Egoera hau dela medio, Juana oso gaizki sentitzen zen.

Feliperi bakarrik gauza bat interesatzen zitzaion Juanarengandik: Gaztelako koroa. Beraz, Juanari buruzko gauza oso itsusiak esaten hasi zen, eroa zegoela besteak beste. Gendeak sinistu zion eta Juana erotzat hartu zuten.

Juana Tordesillaseko jauregian giltzaperatua egon zen ia 50 urtez. Ikaragarria, ezta? Baina aizue! Anchietari buruz ari garela! Anchieta itxialdi horretan 4 urtez Juanaren musikaria izan zen. Aurrerago, 1512. urtean, Fernando Katolikoaren gortera pasa zen.

Ikusten duzuenez ez zen gelditu! Zahartzaroan Azpeitira erretiratu zen eta jaio zen herrian hil zen.

Hemen uzten dizuet haren "villancico"rik ezagunena: Con amores, la mi madre.

Gelako arauak

Hauek dira musika-gelarako oinarrizko arau batzuk. Horman itsatsitak ipintzen ditut.

"Jançu Janto" Euskarazko kantarik zaharrenetako bat.

Informazio iturri desberdinetan irakurriz aurkikuntza honekin egin dut topo. Ez bada euskarak duen kantarik zaharrena, zaharrenetariko bat bai behintzat.  Zaharrenak Erdi Aroaren bukaerakoak dira: Alostorrea eta Berterretxeren Khantoria, 1434-1449 urte bitartekoak.
Iturria: Jose Antonio Arana Martija "Música Vasca"

Halere, sarrera honetan eta izenburuak dion bezala, "Jançu Janto"ri protagonismoa emango diot. 
Euskarazko kanta honen jatorria aurkitzeko Errege Katolikoen gortera bidaiatu behar dugu;  XVI. mendearen hasieran gaude.

"Jançu Janto" Palazioko Musika Kantutegiari dagokio. Kantutegi hau eskuidatzi bat da non Errege hauen gortean abesten ziren kantak jasotzen diren. Kanta hauek gorteko festak alaitzeko erabiltzen ziren eta gehienak erderaz daude. Bi aurkitu dira euskerazko esaldi batzuk dituztenak eta bi hauetatik bat "Jançu Janto" da. 

Gorteko "kopistak" kantu hauen transkripzioaz arduratzen ziren eta euskera tutik ulertzen ez zutenez, ahal zutena idazten zuten; horregatik testua ez da batere ulertzen. 

Jançu Janto, dego de Garçigorreta,

Jançu Janto dego de Garçigorrá.

Arre chacorra çei degueçu, gavian dani levari,

Maria Roche çerca mora en cantar viçerraco,

es naqui en Artajona por do Gurgurengoá,

por do pasa Ochoá candia jaroa por do veroá

vero vero veroá Estangurria rrico va.

Kanta oso polita da, hemen entzun dezakegu Adolfo Ostaren bertsio zoragarria. Eta hau bertsio modernagoa da. 

Beherago, "accento" web-orrian kanta honen partitura topatu dut. Auskalo! beharbada XVI. mendeko abesti hau XXI. mendeko eskoletan entzuten dugu!

iturriak: http://hedatuz.euskomedia.org/7143/1/13059065.pdf

https://www.santelmomuseoa.eus/index.php?option=com_flexicontent&view=items&id=119&Itemid=30&lang=es&idn=15492

iturria: accento.es

Soinuaren IRAUPENA

Orain dela urte batzuk istorio honekin topatu nintzen. Jatorrizko izena "Anastasio y la granja" da eta txikiekin soinuaren IRAUPENA lantzeko erabili izan dut.

Suena suena  metodoan (Elena Huidobro eta Natalia Villela) agertzen den ipuin bat da eta bermoldaketa egin ondoren bideo honetan euskarazko bertsioa izango dugu.

Nola landu iraupena proposamen honetan?

1. saioa

Ipuina ezagutu ondoren denon artean animalien soinuak imitatuko ditugu txartel hauen bidez:

Soinuekin jolastu eta gero, gela bost taldetan banatuko dugu. Talde bakoitzak txartel bat eramango du egokitu zaion animalian bihurtzeko.

Irakaslea Tomas izango da begiak itxita dituela, eta ikasleek deituko diote aurkitu diezaien. Ipuinean bezala behiak hasiko dira; rolak alda daitezke.

Ondoren, "Tomas baserrian" abestia ikasiko dugu.

Abestia deskargatu dezakezue hemen:

Tomas baserritarra itsua da,

eta animalia guztiak zaintzen ditu.

Nola jakin, nora joan,

nola jakin, nora joan,

ba animalien laguntzaz.

Zaldiak I-I-I

Astoa IA-IA

Behiak MU-MU-MU

Txerriak KURRIN-KURRIN

2. saioa

Ipuina eta abestia gogoratzen dugu eta jolas bat egiten dugu.

Jolas honetarako eta ikasle kopuruaren arabera, animalien hirukoteak edo laukoteak prestatzen ditut ikasleen artean banatzeko. 

Ikasleek begiak tapatuta eraman behar dute eta bakoitzari egokitu zaion animaliaren soinua egin behar du; horrela, entzumenaren bidez aurkitu eta elkartu behar dira.

Hauek dira txartelak, aurrekoak bezalakoak baina txikiagoak:

3. saioa

Kanta errepasatzen dugu eta animalien soinuen iraupenari atentzioa ematen diogu. 

Konturatzen gara soinu batzuk luzeak direla eta beste batzuk motzak. Azalpenaren ondoren bideo hau ikusiko dugu:

Berriz bideoa ikusten dugu, baina orain ikasle bakoitzari orri zuri bat banatuko zaio. Soinua luzea denean lerro luze bat marraztuko dute, eta soinua motza denean puntutxoak egingo dituzte.

4. saioa

Kantarekin hasten gara eta ekintza honekin bukatzeko, bideoaren audioa berriz erabiliko dugu fitxa hau egiteko. Animalien soinuak ezagutzeaz gain, soinu bakoitzaren iraupena marraztu beharko dute.

Musika mintzairako liburuak.

Hauek dira 1. 2. eta 3. mailan erabiltzen ditudan liburuak. Doslourdes liburuen itzulpena da, baina abesti gehienen fitxak nik egindakoak dira. Hori da gehien kostatu zaidana; alde batetik, maila hauetarako egokiak diren abestien aukeraketa egitea, eta bestetik, nire gustukoak izatea!

Fitxa hauek askotan bloggean zintzilikatu ditut nire erabilerako, baina orain nahi izanez gero, zuen eskura ere uzten ditut. Hemen behean jarri dut liburuen islada bat da, norbait interesaturik egongo balitz nirekin harremanetan jarriz gero konpartituko nizkioke.

"Vals n2" Shostakovich. Gorputz perkusioa.

Musika-lan honek hiru zati nagusi ditu: A-B-C deitu diet. Zati bakoitza bi esaldiz osatuta dago, eta esaldi bakoitza erritmo desberdin batekin interpretatu behar dugu. Proposamen honetan erritmo horiek mantsotik azkarrera landu ditzakegu.

Ispilu-monduan grabatuta dago, hau da, eskuak mugitu behar dituzue ispiluari begira egongo bazinaten bezala. Animatzen zarete?

Mateo Txistu

Zein da Mateo Txistu? 

Apaiza ehiztari bat omen da. Behin meza ematen ari zela deabrua agertu zitzaion erbi itsuran, eta haren atzetik abiatu zen. Zigorrez munduan zehar omen dabil ez pake une, ez atseden, bere txakurrak atzetik dituela.

Hemen dugu Mitoen Sinfoniaren hirugarren kondaira.

Letra desberdinak

Lotura hauetan hainbat estiloko letrak aurkituko ditugu ordenagailuan instalatzeko, eta Worden edo antzeko programatan erabili ditzakegu. Irudien gainean klikatu behar duzue loturetara joateko:

Aukera piiiiiiiiila daudenez, hemen utziko dizkizuet musikarekin lotutako hainbat adibide, eta deskargatu nahi badituzue, irudien gainean klikatu beharko duzue baita:

Orfeo eta Euridice

Hitz egingo dizuet historiako lehenengo operari buruz: ORFEO ETA EURIDICE.

1607. urtean MONTEVERDIk idatzi zuen eta lerro hauek irakurtzen badituzue opera honen argudioa kontatuko dizuet. Goazen ba!

Orfeo Euridicekin maiteminduta zegoen eta elkar asko-asko maitatzen zirenez ezkontzea erabaki zuten. 
Zoritxarrez... ezkontzaren egunean suge batek Euridiceri ziztatu zion eta hil egin zen!!!!

Apploide Kids - Cuentos y Apps para Niños

Badirudi Euridice ez zela izan oso zintzoa bere bizitzan zehar zuzenean infernura joan zelako!
Orfeok horretaz enteratu zenean infernura jeisteko erabakia hartu zuen Euridice bertatik ateratzeko. 
Bidetik zihoala, txalupari batekin egin zuen topo.

Txalupari horren lana, mundu batetik bestea arimak garraiatzea zen, eta Orfeok topaketa honetan, infernura iristeko aukera ikusi zuen. Mesedez eta faborez eskatu zion txalupariari beste aldera eramateko baina txaluparia oso burugogorra zen eta ezetz esan zion.

Badakizue zer okurritu zitzaion Orfeori txapupariari konbenzitzeko? Abesti eder bat asmatzea! Halere... ez zitzaion atera espero zuen moduan... Eta abestia ederra baino... eneeeeee!!!! ze aspergarria zen!!! Hain aspergarria zen txaluparia lotan geratu zela!!

"Loti ederraren" siesta aprobetsatuz, txalupa hartu eta infernuko ateetaraino iritsi zen. 

Orfeo hau pixka bat burutik zegoen... iritsi arte ez dakizue zenbat abenturak bizi zituen!! Arimen gainetik ibili behar izan zuen eta guzti!!! Brrrrrrrrrrrrr, hau beldurra!

Baina, ez pentsa, bidean ez zen isildu, oso pozik zihoan eta denbora guztian abesten zegoen. Halako batean, Persefonek, Hadesen emazteak, kantu horiek entzun zituen eta bihotza unkitu zitzaion.

Persefone saiatu zen Hades konbenzitzen, ea honek baimena ematen zuen Euridices infernutik ateratzeko. 

Badirudi Hadesek egun on bat zuela onartu zuelako, baina BALDINTZA bat jarri zuen: Lurrara iritsi arte Orfeok ezingo zuen Euridice begiratu.

Bueno, ez dirudi zaia, ezta? Zuen ustez lortuko zuen?

Gora eta gora eta gora eta gora abiatu ziren.... urrutitik lurra ikusten hasi ziren... gutxi falta zitzaien, ia ia iristen ziren eta.... 

Bapatean Orfeori kriston zalantza sortu zitzaion: "Ai ama, Euridice nire atzetik ote dator? eta galdu bada??"

Ezin izan zuen aguantatu... beraz, atzera begiratu zuen... eta Euridice BETIKO desagertu zen.

Lamia

Emakumezko gorputza duten izaki hauek oso ederrak dira, baina oinen ordez antzara oinak dituzte. Ederrak badira baita arriskutsuak eta beldurgarriak. Ezagutu nahi al duzue Lamiaren kondaira?

Tartalon bezala, Francisco Escuderoren musika entzungo dugu kondaira honetan. Betiko moduan, ilusio handiz prestatu dut eta benetan disfrutatzea espero dut! 

Harizko tresnak

Proposamen honetan bideoa ikusi ondoren lanean jarriko zarete ebakigarri batzuekin eskema bat sortzeko. 2. orriko txantilloia osatu beharko duzue 3. orrian dauden ebakigarriekin. Testua eskuz idatziko duzue.

Musika-tresnen informazio gehiago HEMEN KLIK EGITEN. 

Ariketa batzuk ikasi duzuena konprobatzeko? Benga, animo!

Iturria: Patriciac

Haizezko tresnak: entzuketa eta jarduerak.

Haizezko tresnak ugariak dira eta oso zaia da desberdintzea sortzen duten soinua. Tresnen soinuari TINBREA deitzen zaio. TINBREA kolorea bezala, antzekoa izan daiteke baina ñabardura desberdinarekin, eta bideo hauek lagunduko digute haizezko tresnen TINBREA desberdintzen.

Bideoak ikusi ondoren, jolas hau egingo dugu. 

Zer egin behar da? Tinbre desberdinak entzungo dituzue eta jakin behar duzue horietako bakoitza zein instrumentuari dagokio.   

Ikasi duzuena konprobatzeko, eskema hau egingo duzue. Ebakigarriak moztu, dagozkien tokian itsatsi eta musika-tresnaren izena azpian idatzi!

Ah! Irudien gainean klikatuz fitxak deskargatu ditzakezue.  

Fitxa interaktiboa hauekin ikasi duguna konprobatu dezakegu:

Iturria: Marisa Ugaro-musika

Iturria: "La Mennais" Patriciac

Erritmograma: Azukrezko maitagarria.

Hemen partekatzen dut erritmograma berri bat. "Intxaur-hausle" balletaren mugimendurik ezagunena da, eta ziur pelikula askotan entzun duzuela. HEMEN mugimendu honen dantza ikus dezakezue.

Tchaikovskyk, konpositore errusiarrak, idatzi zuen 1892an. Gozatu!!

Musikograma: Dantza Txinatarra (Tchaikovsky)

Iturria : Serramusics

Musikograma: Boccheriniren Minuettoa.

Iturria: Serramusics

Deskargatzeko KLIKATU HEMEN

Musikogarma: "Intxaur-hauslea" (Tchaikovsky)

Iturria: Serramusics

OK go

Ezagutzen duzue OK go?

Beharbada gaur egun existitzen den talderik sortzaileena izan daiteke hau. Musikari onak izateaz gain, egiten dituzten bideoak hipnotikoak dira.

Lau lagun dira eta haien azken bideoklipa erakutsi nahi dizuet. 567 inpresorak koordinatu dituzte musikarekin bat joateko, alajaina!!!

Pentsatuko duzue zarrastel batzuk direla, bada, ezetz!!! erabili dituzten paper guztiak birziklatuak izan dira, eta gainera irabazte guztiak Greenpeace erakundeari eman die. 

Musikograma "Dantza Hungariarra" (Brahms)

Iturria: Serramusics

Musikograma deskargatzeko KLIKATU HEMEN

Unibertsolariak

Txanela metodoko kanta hau asko gustatzen zait eta 3. mailan landuko dugu. 
Hemen audioa uzten dizuet eta fitxatxo bat. Deskargatu nahi baduzue, irudiaren gainean kilkatu.

Peru eta Otsoa. Ipuinak eta jolasak.

Peru eta otsoa, Sergi Prokopiev idatzitako ipuin musikal bat da. Baina ipuinari buruz hitz egin baino lehen, kontatu nahi dizuet ipuin hau idaztearen zergaitia.

Horretarako, Errusian kokatu behar gara, 1936. urtean. Garai honetan bazegoen emakume bat NATALIA SATZ izenekoa Moskuko Umeentzako Antzerkiaren sortzailea izan zena. Antzerki honen helburua arteak umeengan zabaltzea zen etorkizuneko publiko aditua bihur zitezen. Errusian kultura asko-asko zaintzen zen.
Beraz, Natalia Satzek haien arteko adiskidetasuna aprobetsatuz, Prokopieferi eskatu zion mesedez ipuin musikal bat idaztea adin guztiko umeek orkestrako musika ezagutu zezaten; eta hori gertatu zen 1936.ean.


Prokopiefek, lau egunetan ipuin musikal zoragarri hau asmatu zuen eta ipuinaren pertsonaiak musika-tresnetan transformatu zituen. Nola? Pertsonai bakoitzari musika-tresna bat egokituz:

• Peru: biolinak 
• Txoria: zeharkako txirula
• Ahatea: oboea
• Aitona: fagota
• Katua: klarinetea
• Otsoa: tronpak
• Tinbalak: ehiztariak

Hemen azpian, audioak nahastutak daude. Entzun eta asmatu zein pertsonaiari dagokion doinu bakoitzak!

Utziko dizkizuet baita ipuinaren hiru bertsio desberdinak: 

Ipuina ezagutu ondoren, jarduera hau proposatzen dizuet:

Fitxa hauek deskargatu nahi badituzue KLIKATU HEMEN.

Gehiago nahi baduzue, jolas hauek egin ditzakezue:

Egilea: Euskadiko Orketra

Egilea: Miren Gallarda

Camile Saint-Saëns: ANIMALIEN IHAUTERIA

Camille Saint-Saëns piano-jotzaile bikaina izan zen eta 2 urtekin piano jotzen hasi zen. 5 urterekin bere lehenengo musika-lana idatzi zuen eta 10 urterekin jada kontzertuak eskeintzen zituen! Ume prodigioa, ezta?

Animalien inauteria, hemen ezagutuko dugun musika-lana, 50 urtekin asmatu zuen.

Zergatik ihauteria deitu zion? Musikariak mozorratuta jotzen zutelako? Ez!

Berez, parodia musikal bezala asmatu zuen; hau da, txantxa musikal bezala zenbait instrumentu-jole eta konpositore zirikatzeko. 

Obra musikal honek 14 pieza musikalaz osatuta dago eta bakoitzak animalia bat irudikatzen du (11. izan ezik)

Adibidez, 11. pieza "pianojoleak" izenekoa, piano ikasleak irudikatzen ditu eskala musikala gora eta behera errepikatzen dutela....

Beste pieza batean, Offenbach deitutako konpositore bati beste txantxa bat egin zion. 

Offenbachen obrarik ospetsuena (Can-Can) bertsionatu zuen. Saint-Saënsen bertsioan, Can-Can oso astuna eta motela agertzen da eta dordoka batzuk dantzatzen dute.

Halere, oso musikari serioa zenez ez zuen nahi animalien ihauteria ezagutaraztea... Zer pentsatuko zuten beste musikariek! Horrek pentsatzeak lotsatzen zion!! 

Bakarrik bere lagun onenen aurrean jotzen zuen.

Hil ondoren, lan hau publikatu zen haren musika-lan ospetsuenetako bat bihurtuz!

Hemen utziko ditut gelan erabili ditzakegun musikograma batzuk:

LEHOIA

Egilea: Idoia Madariaga

KUKUA

Egilea: Freixinos

AKUARIOA

ELEFANTEA

KANGUROAK

BUKAERA